کایزن و نگاهش به تولید

بنام خدا

اولویت در تولید
یکی از نقاط قوت تکنولوژی ژاپن در ارتباط نزدیک میان توسعه، طراحی و خط تولید نهفته است. در ژاپن وجود پیوند نزدیک میان این سه مرحله امری کاملا عادی است ولی در آمریکا و اروپا اغلب چنین پیوندی وجود ندارد. عامل اصلی رشد سریع تولید در ژاپن سرمایه گذاری فعال کارخانه و تجهیزات است، ولی آنچه دستیابی به رشد سریع تولید را از لحاظ تکنولوژیک امکان پذیر می سازد همانا پیوند نزدیک میان توسعه، طراحی و تولید است. در کارخانه های ژاپنی، دایره تولید از اختیارات زیادی  در قبال توسعه و طراحی برخوردار است. علاوه بر این، مهندسین مسئول توسعه و طراحی، اغلب از خط تولید بازدید بعمل آورده و درباره مسایل موجود با همکاران خود در کارگاه بحث و تبادل نظر می کنند.
نخبگان کارگاه
در برخی از زمینه ها، تولید کنندگان تلوزیون در فرانسه، در تولید تلوزیونهای پیشرفته، گوی سبقت را از رقبای ژاپنی خود ربوده اند. سیستم فینگرتاچ و کنترل از راه دور، مدتها قبل از کاربرد آنها از سوی تولید کنندگان ژاپنی، در فرانسه ابداع شد. با وجود صرف وقت و هزینه بسیار از سوی تولید کنندگان فرانسوی برای ساخت تلوزیونهای دولوکس، کیفیت عملی آنها در مقایسه با تلوزیونهای ساخت ژاپن پایین تر است. علت این امر، عدم آگاهی کامل طراحان فرانسوی از مشکلات موجود در سطح کارگاه و نادیده گرفتن نظرات کسانی است که وظیفه تولید دستگاه را بر عهده دارند.
کایزن و اندازه گیری
جرالد نادلر استاد و رییس دانشکده مهندسی صنایع و سیستمهای دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بهره وری را یک مقیاس و نه یک واقعیت تعریف می کند. با وجود این ما اغلب درصدد یافتن راز بهره وری هستیم و تصور می کنیم کلید این راز در تعریف اندازه های بهره وری نهفته است. نادلر می گوید این گونه برخورد با مساله، مانند این است که در اطاق بسیار سردی قرار گرفته باشیم و برای یافتن علت سرما به دماسنج نگاه کنیم. تنظیم کردن درجه دماسنج به برطرف شدن مشکل کمکی نخواهد کرد. برای بهبود بخشیدن به وضعیت موجود باید هیزم بیشتری در بخاری قرار دهیم یا دودکش را کنترل کنیم. بهره وری در واقع توصیف وضعیت موجود و تلاشهایی است که پیشینیان بعمل آورده اند.
می توان گفت کنترل کیفیت نیز یک مقیاس است نه یک واقعیت. کنترل کیفیت در ابتدا جنبه کالبد شکافی برای یافتن نواقص پدید آمده در جریان تولید داشت. ناگفته پیدا است که دقیق ترین بازرسی از تولید ضرورتا به بهبود کیفیت تولید منجر نخواهد شد. یکی از راههای بالا بردن کیفیت، بهبود بخشیدن به روند تولید است. بازی کردن با اعداد و ارقام موجب بهبود اوضاع نخواهد شد. به همین دلیل است که کنترل کیفیت در ژاپن که با بازرسی کالای ساخته شده شروع شده بود، به مرحله بهبود کیفیت در روند تولید و سرانجام به بالا بردن کیفیت در مرحله توسعه کشیده شد. راههایی که می توان از طریق آن کایزن را دنبال نمود تقریبا بی شمار است. ولی ساده ترین راه برای تحقق کایزن مسیر کنترل کیفی جامع است.
کنترل کیفیت و کیفیت مردم
وقتی از کیفیت سخن به میان می آید، ابتدا کیفیت تولید در ذهن انسان تداعی می شود. هیچ چیز گویاتر از حقیقت نیست. در کنترل کیفی جامع اولین و مهم ترین مساله، کیفیت مردم است. در کنترل کیفی جامع، القاء واژه کیفیت به مردم بسیار حائز اهمیت است. اگر شرکتی بتواند کارکنان دارای کیفیت پرورش دهد در حقیقت نصف راه تولید کیفی را طی کرده است.
نرم افزار، سخت افزار و انسان افزار در واقع ستونهای اصلی هر گونه فعالیت تولیدی را تشکیل می دهند. کنترل کیفی جامع با انسان آغاز می شود. تنها پس از استقرار دقیق انسان افزار می باید جنبه های نرم افزار و سخت افزار مورد توجه قرار گیرند. ایجاد کیفیت در مردم در واقع به معنی کمک به آنها برای درک کایزن است. محیط کار، انباشته از مشکلات کارکردی و کارکردی متقابل است و باید به مردم در تشخیص مشکلات کمک کرد. پس از این مرحله باید کارکنان را برای استفاده از ابزارهای راه گشا آموزش داد تا بتوانند با مشکلاتی که خود به وجود آنها پی برده اند مقابله کنند. پس از حل مشکل، باید برای جلوگیری از تکرار آن، نتیجه را به صورت استاندارد درآورد. از طریق این زنجیره بی پایان بهبود، مردم ذهنیت کایزن پیدا می کنند و برای دست یافتن به کایزن در کارهای خود نظم و قاعده ایجاد می کنند. مدیریت می تواند از طریق ایجاد کیفیت در کارکنان، فرهنگ گروهی را تغییر دهد ولی این کار تنها از طریق آموزش و رهبری قاطع امکانپذیر خواهد بود.
کلو دلوی استراوس مردم شناس فرانسوی در سمپوزیوم بین المللی بهره وری که در سال 1983 در ژاپن تشکیل شده بود، چنین بیان داشت:
توجه این سپوزیوم بیش از آنکه به ارتقاء بهره وری تولیدات معطوف باشد، باید بهره وری سیستمها را در سر لوحه کار خود قرار دهد. می توان گفت امروزه بهره وری از فقدان کیفیت در تولیدات، در مقایسه با زیانهای ناشی از ادامه وابستگی به سیستمهای فنی بجای مانده از پیشینیان، کمتر رنج می برد: در زمینه بهره برداری از منابع، ما همچنان به غارتگری مشغولیم.
برای ایجاد سیستمهای بهتر، جامعه باید توجه خود را کمتر به تولید فزاینده فرآورده های مادی معطوف نماید و در مقابل به پرورش انسانهایی با کیفیت بهتر بیندیشد، به بیان دیگر انسانهایی پرورش دهد که بتوانند چنین سیستمهایی را خلق کنند.
بر اساس تعریف بعمل آمده در استاندارد صنعتی ژاپن Z 8101 کنترل کیفیت عبارت است از مجموعه ای از تدابیر برای تولید مقرون به صرفه کالاها و خدماتی که نیازهای مشتری را برآورده می سازد. این تعریف به شرح زیر ارائه گشته است:
برای اجرای موثر کنترل کیفیت، همکاری تمامی کارکنان شرکت اعم از مدیریت ارشد، مدیران، سرپرستان و کارگران در تمامی سطوح فعالیت شرکت همچون مطالعه بازار و تحولات آن، برنامه ریزی تولید، طراحی، تهیه مقدمات تولید، خرید، مدیریت رده پایین، ساخت، بازرسی، فروش و خدمات پس از فروش، کنترل مالی، مدیریت پرسنلی، کارآموزی و آموزش ضروری می باشد. اعمال کنترل کیفیت به گونه ای که تشریح شد، کنترل کیفی جامع خوانده می شود.