انواع شاخص های اندازه گیری بهره وری

بسمه تعالی

بهره وری حاصل تقسیم ارزش تولید و یا ارزش افزوده یک فعالیت اقتصادی بر هزینه های بکار رفته برای تحقق یافتن آن مقدار تولید یا ارزش افزوده در یک دوره زمانی معین می باشد. ارزش مجموع محصولات ایجاد شده در طول یک دوره مالی در یک کارگاه را ارزش تولید می نامند. ارزش تولیدات معمولا به قیمت های ثابت ارزشیابی می شوند. معمولا بهره وری ( بهره وری جزئی ) به یکی از اشکال متدوال زیر بیان می شود:

بهره وری کار:

متداول ترین شاخص بهره وری است که از حاصل ارزش محصول یا صحیح تر، ارزش افزوده بر تعداد کارکنان شاغل در تولید و یا بر مجموع نفر ساعت کار اختصاص یافته برای هر واحد تولید، بدست می آید. گاهی اوقات بهره وری نیروی کار از مقدار ستاده تولید شده در قبال هزینه نیروی کار در یک دوره زمانی اندازه گیری می شود.

بهره وری مواد اولیه:

از حاصل تقسیم محصول یا ارزش افزوده فعالیت اقتصادی بر ارزش مواد اولیه بکار رفته برای تولید آن فعالیت حاصل می شود. مثلا مقدار یا ارزش محصول تولید شده به ازاء هر تن مواد اولیه

مثال هایی از بهره وری جزئی

بهره وری نیروی کار:

-         تعداد واحد محصول تولیدی به ازاء هر نفر ساعت کار

-         ارزش افزوده حاصل به ازاء هر نفر ساعت کار

-         ارزش ریالی محصول تولید شده به ازاء ارزش ریالی نیروی کار به کار رفته

-         مقدار کالای حمل شده به ازاء هر نفر نیروی کار

 بهره وری ماشین آلات

-         تعداد محصول تولید شده به ازاء هر ساعت کار ماشین

-         ارزش محصول تولیدی به ازاء هر ساعت کار ماشین

بهره وری سرمایه

-         تعداد یا مقدار محصول تولید شده به ازاء هر ریال سرمایه به کار رفته در تولید

-         ارزش ریالی محصول فروخته شده به ازاء هر ریال سرمایه بکار رفته

-         نسبت گردش انبار

بهره وری انرژی

-         ارزش محصول تولید شده به ازاء هزینه انرژی

-         تعداد محصول تولیدی به ازاء هر کیلو وات ساعت برق مصرفی